Polscy przedsiębiorcy z branży budowlanej przegrywają walkę z gigantami. O nielegalnych praktykach przedsiębiorcy i prawnicy informowali rządzących, niestety, bez rezultatu. Państwo nie stoi po ich stronie. Skazani są na samotną walkę i opieszale działające sądy, z perspektywą rychłego bankructwa. Za wszystkim stoi jeszcze ludzka krzywda, utrata życia i zdrowia. „PoRR Polska – śmierć w cieniu wielkich budów”, to materiał video zapowiadający dokument o losie kilku takich firm. Zadaliśmy w tej sprawie pytania firmie PORR i publikujemy w całości otrzymane wyjaśnienia.
Przedsiębiorcy apelują, odzewu brak
Sytuacja polskich przedsiębiorców, szczególnie podwykonawców, znajdujących się na samym dole drabiny bytów w inwestycjach budowlanych, jest dla nich bardzo niekorzystna. Od wielu lat przedsiębiorcy próbowali zwrócić uwagę rządzących na ten problem. Z posiadanych przez nas informacji wynika, że powstawały raporty, które informowały o nieprawidłowościach w procedurach, o systemie sprzyjającym nadużyciom i braku wsparcia ze strony państwa w zakresie normalizacji przepisów, które dawałyby polskim firmom równe szanse w starciu z gigantami. Zidentyfikowane zostały i dokładnie opisane naganne metody postępowania wykorzystywane zarówno w zamówieniach publicznych, jak i na wolnym rynku.
Autor niezwykle poczytnej publikacji, praktycznie niedostępnej na rynku „Przestępstwa w budownictwie – kary umowne, oszustwa, kartel, dumping”, Kazimierz Turaliński, wysłał swój raport, dotyczący problemów w zamówieniach publicznych wraz z wnioskiem o podjęcie interwencji do ówczesnej wicepremier Elżbiety Bieńkowskiej oraz Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju. Raport Mariusza Miąsko „Analiza metodologii powstawania przestępstw ekonomicznych w sektorze zamówień publicznych na przykładzie inwestycji drogowych i energetycznych” dostarczony został do Ministerstwa Finansów, zaś Stowarzyszenie Wykonawców i Dostawców Budownictwa swój „Raport specjalny stanu polskiego budownictwa” złożyło do Ministerstwa Sprawiedliwości, Kancelarii Premiera, Ministerstwa Rozwoju, Ministerstwa Infrastruktury, do Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz do Komisji Europejskiej.
W raportach tych wskazywano wprost na szereg nieprawidłowości, które w efekcie końcowym doprowadzały do ruiny wykonawców i podwykonawców. Wśród nich były praktyki takie jak składanie ofert na poziomie cen dumpingowych, oszustwa, oszustwa subwencyjne, wyłudzenie wsparcia finansowego, paserstwo, wyzyskanie przymusowego położenia, lichwa.
Agonia w cieniu wielkich budów
Przez ostatnie lata zmianie uległy przepisy w zakresie prawa zamówień publicznych, wolny rynek rządzi się jednak innymi prawami. Historię podwykonawców, którzy na jednej z wielu wykonywanych dotychczas realizacji utopili majątek życia i zostali bankrutami, a nierzadko utracili także zdrowie, zapowiada trailer „PoRR Polska – śmierć w cieniu wielkich budów”. Wynika z niego, że „rodzime firmy, które zostają podwykonawcami na potężnych budowach, stają się bezbronne w starciu z wielkimi korporacjami, które mają świetnie opracowane metody, aby podwykonawców wykorzystać”.
Właściciele dobrze prosperujących firm 3Logic sp. z o.o., Krol, Korad (właściciel tej firmy zmarł) z wieloletnią rynkową praktyką, realizujący wielomilionowe kontrakty, obecnie już po ogłoszeniu bankructwa, wypowiadają się o metodach stosowanych przez wykonawców wobec podwykonawców, braku wsparcia ze strony państwa w zakresie prawodawstwa wspierającego interesy przedsiębiorców, póki co skazanych na samotną walkę i utratę życiowego dorobku. W materiale video wybrzmiewa również motyw krzywdy ludzkiej, stresu, utraty zdrowia, a nawet życia wskutek kryzysowej sytuacji. Polscy przedsiębiorcy wypowiadają się w nim, że ze względu na przedłużające się terminy płatności, nieodbieranie frontów robót, poniesione koszty zakupu użytych na budowie materiałów i koszty pracownicze, w pewnym momencie nie są w stanie finansować dalszej części prac. Twierdzą, że doprowadzanie do takiej sytuacji jest działaniem celowym.
Oczekiwanie na sądowe orzeczenia to kwestia liczona w latach, co jest największą bolączką polskich przedsiębiorców. Szybki tryb wydawania orzeczeń mógłby w wielu przypadkach uchronić firmy od widma bankructwa i efektu domina, czyli wyprzedaży kolejnych składników majątku firmowego i osobistego za bezcen. Tymczasem stabilności finansowej gigantów rynku nie rusza skala finansowa sporów z podwykonawcami, podobnie jak kilkuletnia zwłoka w rozliczeniach finansowych. Dla mniejszych firm jest to kwestia być lub nie być.
PORR odpowiada na zarzuty podwykonawców
Ze względu na fakt, że wypowiedzi we wspomnianym trailerze dotyczą firmy PORR S.A., zwróciliśmy się z prośbą o komentarz w sprawie, który przytaczamy w całości:
„W odpowiedzi na przekazane pytania stanowczo zaprzeczamy jakoby spółka PORR S.A. (dalej „PORR”) stosowała niezgodne z obowiązującym prawem czy zawartymi umowami praktyki wobec swoich podwykonawców.
Spory z podwykonawcami są sytuacjami incydentalnymi w działalności PORR i wynikają z nienależytego wykonania umów przez podwykonawców przy jednoczesnym braku poczucia odpowiedzialności za swoje uchybienia.
Przykładami takich incydentów była współpraca z 3Logic Sp. z o.o. (dalej „3Logic”) oraz zakończenie długoletniej współpracy z Panem O., który prowadził działalność pod różnymi firmami, a przy ostatniej budowie pod firmą KROL – Zakład Robót Wodno-Kanalizacyjnych sp. z o.o. sp.k. (dalej „Krol”).
Współpraca PORR z 3Logic dotyczyła wykonania przez 3Logic instalacji elektrycznych na jednym projekcie. Z uwagi na realizację robót wbrew postanowieniom zawartej umowy oraz wbrew przepisom obowiązującego prawa tj. nieterminową realizację robót, zatrudnianie podwykonawców bez uprzedniego uzyskania zgody PORR, brak przekazywania umów zawartych z dalszymi podwykonawcami, wykonywanie robót w sposób wadliwy oraz nagminnym łamaniem przepisów BHP na budowie PORR odstąpił od umowy zawartej z 3Logic i naliczył z tego tytułu kary umowne zgodnie z postanowieniami umowy. Obecnie prowadzone jest postępowanie sądowe z powództwa syndyka masy upadłości 3Logic o zapłatę kwot z tytułu realizacji łączącej strony umowy. W ocenie PORR roszczenia 3Logic są bezpodstawne i nieuzasadnione a umowa zawarta z 3Logic została rozliczona w całości z uwzględnieniem kar umownych oraz dodatkowych kosztów, które zostały poniesione przez PORR w celu dokończenia niezrealizowanych bądź wadliwie wykonanych robót przez 3Logic. Należy nadto dodać, że dwukrotnie z inicjatywy najprawdopodobniej Prezesa 3Logic było wszczynane postepowanie karne wobec PORR. Według wiedzy PORR obie próby zakończyły się fiaskiem, oba postepowania po bardzo wnikliwym rozpoznaniu, analizie całości dokumentacji z projektu i przesłuchaniu wszystkich możliwych świadków zostały umorzone wobec braku znamion przestępstwa w działaniach PORR. Nie są znane PORR przyczyny ogłoszenia upadłości przez 3Logic.
PORR współpracował z Panem O. przez wiele lat i na wielu projektach, a współpraca przebiegała bardzo dobrze. Problemy we współpracy PORR notuje od kiedy Krol popadł w konflikt ze swoim kluczowym podwykonawcą na największym z projektów, który wówczas realizował. Wobec braku możliwości porozumienia podwykonawca Krol wytoczył przeciwko PORR i Krol powództwo. PORR aktywnie uczestniczył w obu postepowaniach wspierając stanowisko Krol jednak przebieg postępowań sądowych potwierdził zasadność roszczeń tego podwykonawcy, skutkiem czego PORR był zmuszony do uregulowania wynagrodzenia na rzecz tego podwykonawcy, który to obowiązek spoczywał na Krol. Do dziś Krol nie zwrócił PORR kwoty zapłaconej przez PORR. Ponadto pomiędzy Krol a PORR toczyły się trzy postepowania z powództwa Krol dotyczące innych projektów. Sądy prawomocnie potwierdziły bezzasadność roszczeń Krol. Obecnie z powództwa firmy Krol toczą się kolejne dwa procesy, w obu Krol domaga się wynagrodzenia za rzekomo wykonane roboty dodatkowe. W pierwszym z procesów sąd I instancji w całości oddalił powództwo (wyrok nieprawomocny), a w drugiej sprawie toczy się postepowanie przed sądem I instancji. Dotychczasowy przebieg obu postępowań nie wskazuje na zasadność roszczeń Krol. Jak wynika z powyższego Krol potrafi korzystać z przysługujących mu środków ochrony prawnej jednak wydaje się, że nie potrafi obiektywnie ocenić swoich roszczeń co weryfikują niezawisłe sądy oceniając te roszczenia negatywnie. PORR nie ma wiedzy o sytuacji finansowej Krol ani Pana O. i jego rodziny.
Współpraca PORR z Zakładem Usługowym KORAD Grzegorz D. (dalej „Korad”) dotyczyła wielu projektów realizowanych przez PORR, przebiegała poprawnie i zakładaliśmy, że z powodzeniem dla Korad. Ostatnia współpraca dotyczyła projektu w Warszawie. W trakcie jej realizacji strony podpisały 7 aneksów, dotyczyły one robót dodatkowych i zwiększenia wynagrodzenia należnego Korad oraz przedłużenia terminu wykonania umowy. Postepowanie sądowe wszczęte przez następców prawnych Pana Grzegorza D. dotyczyło zwrotu 5 % kaucji zatrzymanej na poczet rękojmi i gwarancji z czego należne było 2 % bowiem pozostałe 3% były już wypłacone. PORR po powzięciu wiedzy o pozwie natychmiast spełnił należne świadczenie, w pozostałej nienależnej części następcy prawni Pana Grzegorza D. cofnęli powództwo, a postępowanie sądowe zostało umorzone. PORR spełniłby świadczenie bez potrzeby wszczynania postepowania, gdyby osoby umocowane do jego odbioru (następcy prawni) zwrócili się w sposób prawidłowy do PORR o jego zwrot. PORR nie dostrzega związku pomiędzy swoimi działaniami a problemami Korad. PORR odnosił wrażenie, że Korad był usatysfakcjonowany długoletnią współpracą z PORR.”
Z naszych ustaleń wynika, że spory sądowe z podwykonawcami nie są sytuacjami incydentalnymi i nie wynikają wyłącznie z „nienależytego wykonania umów przez podwykonawców przy jednoczesnym braku poczucia odpowiedzialności za swoje uchybienia”, bowiem PORR występuje także jako strona pozwana, wiele ze spraw kończyło się także porozumieniem stron i zawarciem umowy ugody.
Wysłaliśmy także pytania do ministerstw, do których składane były raporty przedsiębiorców, z pytaniami o zapoznanie się z ich treścią i o perspektywę rozwiązania tego rodzaju problemów. O sprawie będziemy informować na bieżąco.
RW – redakcja@e-regiony.pl Fot. Pixabay.com
